Χωριά του κάμπου

Η κωμόπολη βρίσκεται στη θέση των αρχαίων Αιγών, πρωτεύουσας της αρχαίας Μακεδονίας, και έγινε παγκοσμίως γνωστή το 1977, όταν η Πανεπιστημιακή Ανασκαφή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, υπό τον καθηγητή αρχαιολογίας Μανόλη Ανδρόνικο και τους συνεργάτες του, ανακάλυψε τους τόπους ταφής των Μακεδόνων βασιλέων και ανάμεσα στους άλλους τάφους και ένα ταφικό μνημείο που, σύμφωνα με την επιχειρηματολογία του Ανδρόνικου, ήταν του βασιλιά Φιλίππου Β΄, πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Η ανακάλυψη αυτών των ευρημάτων πιστοποίησε και τη θέση της αρχαίας πόλης των Αιγών, της πρώτης πρωτεύουσας του μακεδονικού βασιλείου.

 

Κατά τον 8ο και 7ο αιώνα π.Χ. η περιοχή κυριαρχείτο από Ιλλυρικές φυλές που δημιούργησαν μια στρατηγική βάση στη θέση των μετέπειτα Αιγών. Όταν στις αρχές του 7ου αιώνα π.Χ. τοπικές Θρακικές και Παιονικές φυλές επαναστάτησαν, οι Ιλλυριοί αποσύρθηκαν.[1] Το 650 π.Χ. περίπου, οι Αργεάδες, ένας αρχαίος Ελληνικός βασιλικός οίκος με αρχηγό τονΠερδίκκα τον Α΄, έφυγαν από το Άργος και ίδρυσαν την πρωτεύουσά τους στις Αιγές, ιδρύοντας έτσι ταυτόχρονα και το βασίλειο της Μακεδονίας.[1] Από τις Αιγές απλώθηκαν στην κεντρική Μακεδονία και μετατόπισαν τον τοπικό πληθυσμό των Πιερίων. Η περιοχή της σημερινής Βεργίνας, η οποία κατοικούνταν από Πιέριους, έμεινε έτσι ακατοίκητη μέχρι τα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ. Μετά το 550 π.Χ., ένας μακεδονικός πληθυσμός εγκαταστάθηκε στην περιοχή. Κατά τον 5ο αιώνα π.Χ., ο βασιλιάς Αρχέλαος ο Α΄ μετέφερε την μακεδονική πρωτεύουσα βορειότερα στην Πέλλα, μέσα στην κεντρική Μακεδονική πεδιάδα.[2] Οι Αιγές παρέμειναν ένα σπουδαίο τελετουργικό κέντρο, αλλά έχασαν μια γιορτή προς τιμήν του Δία που τελούνταν πλέον στο Δίον. Οι Αιγές συνέχισαν να ακμάζουν ακόμη και μετά τις επιδρομές του 3ου αιώνα π.Χ. και νέες ανασκαφές αποδεικνύουν ότι κατά τον 1ο αιώνα μ.Χ. κατοικούνταν ακόμη.

 

Η σύγχρονη κωμόπολη της Βεργίνας ιδρύθηκε το 1922 ανάμεσα στους δύο οικισμούς Κούτλες και Μπάρμπες, οι οποίοι προηγουμένως ανήκαν στον Τούρκο Μπέη των Παλατιτσίων, και στους οποίους κατοικούσαν 25 οικογένειες στην υπηρεσία του Μπέη. Κατά την επανάσταση του 1821 οι κάτοικοι των δύο οικισμών αγωνίστηκαν κατά των Οθωμανών. Σπουδαίοι αγωνιστές της επανάστασης του 1821 ήταν οι Σταμάτιος Κωνσταντίνου (γεν. 1804), Δήμος Μαργαρίτη και Κωνσταντίνος Μαργαρίτη. Μετά τη Συνθήκη της Λωζάννης (24/7/1923) και την έξωση των μπέηδων, η γη διαμοιράστηκε σε οικόπεδα στους εκεί κατοίκους και σε 121 ελληνικές οικογένειες από τη Βουλγαρία και τη Μικρά Ασία, μετά από τις ανταλλαγές πληθυσμών ανάμεσα στην Ελλάδα, τη Βουλγαρία και την Τουρκία. Το όνομα της νέας πόλης προτάθηκε από τον τότε Μητροπολίτη Βέροιας, Κωνστάντιο Β΄, ο οποίος την ονόμασε Βεργίνα προς τιμήν της θρυλικής βασίλισσας Βεργίνας, που έζησε στην περιοχή της Βέροιας και ήταν η τελευταία Ελληνίδα ηγεμόνας της περιοχής, γόνος της οικογένειας των Παλαιολόγων, πριν από την οριστική άλωση της Βέροιας από τους Οθωμανούς το 1433.

Το χωριό Άμμος είναι ένα από τα παλιότερα χωριά στην παράγωγη τσίπουρου στην Βέροια. Σύμφωνα με τα αρχεία του τελωνείου Βέροιας η πρώτη άδεια για καζάνι δόθηκε στον συνοικισμό παλαιού Άμμου. Το γλέντι ξεκινάει νωρίς το απόγευμα στην κεντρική πλατεία του χωριού με άφθονο τσίπουρο, τσιπουρομεζέδες, κρεατικά με πολύ μουσική και αναμμένες φωτιές. Τέλος Νοεμβρίου ο Πολιτιστικός Σύλλογος Άμμου Βέροιας διοργανώνει γιορτή τσίπουρου στην κεντρική πλατεία του χωριού, με δωρεάν κατανάλωση τσίπουρου για όλους τους παρευρισκόμενους.

Η επίσημη ονομασία είναι “τα Ασώματα”. Κατά τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας με το σχέδιο “Καποδίστριας”, μέχρι το 2010, τα Ασώματα ανήκαν στο Τοπικό Διαμέρισμα Ασώματα (της πρώην κοινότητας Αγίας Βαρβάρας), του πρώην Δήμου Βέροιας του Νομού Ημαθίας. Σήμερα, στον οικισμό, κατοικούν περίπου πεντακόσιοι μόνιμοι κάτοικοι.

Η Αγία Βαρβάρα είναι χωριό και έδρα της ομώνυμης τοπικής κοινότητας Αγίας Βαρβάρας, της δημοτικής κοινότητας και ενότητας Βέροιας του δήμου Βέροιας. Μέχρι το 1953, το χωριό ονομαζόταν Βαρβάρες και ανήκε αρχικά στον νομό Θεσσαλονίκης. Η Αγία Βαρβάρα βρίσκεται σε πεδινή περιοχή πολύ κοντά στο φράγμα του Αλιάκμονα και στον αυτοκινητόδρομο Ε90. Η κοινότητα είναι χαρακτηρισμένη ως αγροτικός πεδινός οικισμός και απέχει από τη Βέροια 6 χλμ. περίπου, προς τα ΝΑ. Σημαντικότερο αξιοθέατα είναι το φράγμα του Αλιάκμονα, στη ΝΑ έξοδο του χωριού ενώ εντυπωσιακό είναι και Το Κουρμπάνι, έθιμο, κατά την γιορτή του Αγίου Τρύφωνα, προστάτη του χωριού, με προσφορά φαγητού και παραδοσιακούς χορούς

Η Αγία Μαρίνα και αυτή κατοικείται στην πλειοψηφία της από Πόντιους κατοίκους. Στην Αγία Μαρίνα δραστηριοποιείται ο Μορφωτικός-Εκπολιτιστικός Σύλλογος Αγίας Μαρίνας με σκοπό την διατήρηση και διάδοση του πολιτιστικού πλούτου της περιοχής στην νεολαία διοργανώνοντας σε ετήσια βάση εκδηλώσεις στα πλαίσια της γιορτής του χωριού και της εκκλησίας μας στην Αγία Μαρίνα στις 16 και 17 Ιουλίου με παραδοσιακούς χορούς από τα τμήματα του Συλλόγου αλλά και με συμμετοχή άλλων πολιτιστικών συλλόγων της περιοχής, τον ετήσιο χορό του Συλλόγου για γλέντι και διασκέδαση των συγχωριανών αλλά και άλλων φίλων του, σε οικογενειακό κέντρο διασκέδασης με την συμμετοχή των χορευτικών τμημάτων και κάθε Χριστούγεννα στις 23-12 το άναμμα της φωτιάς (κόλντε) στο κέντρο του χωριού μας.

 

Αξίζει να επισκεφτεί κανείς τον Ιερό Ναό της Αγίας Μαρίνας που βρίσκεται 2 χλμ ανατολικά του οικισμού της που έχει κηρυχτεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Η ανέγερση του έγινε το 1700 μ.χ. και η αρχιτεκτονική του στη σημερινή του μορφή πρόκειται για μονόχωρο ναό με ημικυκλική εξωτερικά αψίδα, ευρύχωρο νάρθηκα-γυναικωνίτη και χαγιάτη στην νότια και δυτική πλευρά. Στη βορειοδυτική γωνία του ναού υψώνεται νεόδμητο κωδωνοστάσιο από οπλισμένο σκυρόδερμα. Ο ναός είναι κατάγραφος με τοιχογραφικό διάκοσμο που έχει χρονολογηθεί στον 18ο αιώνα, εικόνες του 19ου αιώνα και ξυλόγλυπτο σταυρό.

Ο Άγιος Γεώργιος πριν το 1926 είχε το όνομα Γιάντσιστα. Με αυτό το όνομα και μάλιστα ως παραλίμνιο χωριό (πριν γίνει η αποξήρανση της λίμνης Γιαννιτσών) αναφέρεται στο βιβλίο «Μυστικά του Βάλτου» της Πηνελόπης Δέλτα. Το 1935 το χωριό πλημμύρισε από ένα χείμαρρο και το 1939 έγινε μετεγκατάσταση του χωριού κατά 3 χιλιόμετρα δυτικότερα, παίρνοντας το όνομα Άγιος Γεώργιος από την εκκλησία του παλιού χωριού. Είναι πεδινός και μεγάλος οικισμός με 1.682 κατοίκους. Εκεί, μπορεί κανείς να επισκεφτεί το πάρκο, το σχολείο στο κέντρο του οικισμού και την Εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου. Στις ταβέρνες και στα καφέ στον κεντρικό δρόμο του χωριού μπορεί κανείς να γευτεί ποντιακά πιάτα όπως Βερένικα, Υβριστόν, Τανωμένο σορβά-Τανοφάι, Περέκ και να ξεδιψάσει με ένα δροσερό Αριάνι ή Κεφίρ. Κύρια πηγή εσόδων του Αγίου Γεωργίου είναι η γεωργία και κυρίως από την καλλιέργεια και επεξεργασία της πιπεριάς και του ροδάκινου.

Η Πατρίδα είναι πεδινός οικισμός με 1.300 κατοίκους μόλις 6 χιλιόμετρα από την πόλη της Βέροιας και διασχίζεται από την Εθνική οδό Βέροιας – Έδεσσας. Ιδρυτής του χωριού είναι ο Ευστάθιος Χωραφάς, το όνομα του οποίου φέρει ο πολιτιστικός σύλλογος του χωριού. Οι κάτοικοι είναι κατά το πλείστον ποντιακής καταγωγής, προερχόμενοι από το χωριό Ταχταγράν Καρς Καυκάσου. Χτίστηκε το 1921 από Πόντιους πρόσφυγες που ήρθαν στη «νέα Πατρίδα» από την περιοχή του Καρς Καυκάσου (επαρχία Κιόλιας), ύστερα από περιπλανήσεις δύο ετών περίπου. Ένας τόπος ημιορεινός με τον κάμπο να απλώνεται μπροστά του, περίπου όμοιος μ’ αυτόν που άφηναν πίσω τους διωγμένοι από τους Τούρκους στα 1918. «Έρθαμε σην Πατρίδαν» έλεγαν χαρακτηριστικά. Έτσι έδωσαν στο νέο τους χωριό το όνομα «Πατρίδα». Το χωριό αναπτύχθηκε πολύ γρήγορα και το 1926 δημιουργήθηκε ο πρώτος γεωργικός συνεταιρισμός με κύριο προϊόν το ροδάκινο, ιδιαίτερα το πρώιμο.

 

Στην Πατρίδα λειτουργούν τρεις εκκλησίες η Αγία Παρασκευή, ο Άγιος Νικόλαος και η Υπαπαντή του Χριστού.

 

Η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής που ήδη υπήρχε στο χωριό όταν έφτασαν εδώ οι πρώτοι κάτοικοι, προσδιορίζεται ότι χτίστηκε στα τέλη του 18ου αιώνα. Ο άγιος αυτός χώρος αποτέλεσε την πρώτη ανακούφιση, χαρά και ελπίδα των πρώτων κατοίκων όπου αντίκρισαν μια εκκλησία ολόιδια μ’ αυτήν που άφησαν φεύγοντας κυνηγημένοι από τον Πόντο. Σ’ αυτό το χώρο παρακολούθησαν τα πρώτα μαθήματα τα παιδιά του χωριού, αμέσως μετά την εγκατάσταση στη «νέα Πατρίδα» και μέχρι να χτιστεί το σχολείο. Εκεί αναπαύονται οι πρώτοι κάτοικοι της Πατρίδας ενώ εκεί φυλάσσονται πολλά ιερά κειμήλια και εικόνες που έφεραν οι ξεριζωμένοι κάτοικοι απ’ την εκκλησία της Υπαπαντής στο Ταχταγράν. Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου που χτίστηκε σε θεμέλια παλαιότερης εκκλησίας, η ιστορία της οποίας χάνεται στους αιώνες. Η ψυχή όλης της εκστρατείας για τις ανασκαφές του ναού που έγιναν το έτος 1954, ήταν η γερόντισσα Πουρσανίδου Χαρίκλεια που με εράνους και θυσίες κατάφερε να στήσει το ναό. Δίπλα στο ναό υπάρχει η πηγή του Αγίου Νικολάου όπου βγαίνει αγίασμα. Θεωρείται θαυματουργός ο Άγιος Νικόλαος και κάθε χρόνο δέχεται εκατοντάδες προσκυνητές οι οποίοι έρχονται να ζητήσουν τη βοήθεια και τη χάρη Του ενώ υπάρχει η δυνατότητα φιλοξενίας στους ξενώνες του. Η εκκλησία της Υπαπαντής του Χριστού ήταν όνειρο ζωής και χρέος τιμής των πρώτων κατοίκων προς τους προγόνους τους. Η εκκλησίας ‘Τη Παναϊας’ τους θυμίζει την εκκλησία που είχαν στην Πατρίδα τους. Πιστοί πάντα στο λόγο των πατεράδων τους, που δεν του αρνήθηκαν και δεν τους πρόδωσαν, οι λίγοι γέροντες που απόμειναν κατάφεραν το 1991 να θεμελιώσουν τον ιερό ναό της Υπαπαντής του Κυρίου και να εκπληρώσουν έτσι το όνειρο και το χρέος τους.

Ο Τρίλοφος είναι ένα από τα αρχαιότερα χωριά της Ημαθίας. Διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα μαρτυρούν ότι στη θέση του και στην αρχαιότητα υπήρχε κάποιος οικισμός. Το σημερινό του όνομα το πήρε το 1959. Παλιότερα, μετά το 1925 ήταν γνωστός ως ‘Νέα Κούκλαινα’, όνομα που του έδωσαν οι πρόσφυγες από την Κούκλαινα της Ανατολικής Ρωμυλίας που βρήκαν σ’ αυτό τη νέα τους πατρίδα.

 

Αρχαιότερη γραπτή αναφορά στον σημερινό Τρίλοφο βρίσκεται στα Αρχεία του Ιεροδικείου Βεροίας, όπου το χωριό μνημονεύεται με το όνομα «Γιαβερνίτσα». Στον Τρίλοφο δραστηριοποιείται ο Σύλλογος Αριστοτέλης . Ο σύλλογος αυτός, εκτός από την συμμετοχή του σε φεστιβάλ και εκδηλώσεις, οργανώνει εορταστικό διήμερο με παραδοσιακούς χορούς και άλλες εκδηλώσεις στις 25 και 26 Οκτωβρίου με αφορμή την εορτή του Αγίου Δημητρίου. Το εορταστικό διήμερο προς τιμήν του πολιούχου του Τριλόφου, του Αγίου Δημητρίου του Μυροβλύτου είναι αρκετά πλούσιο σε περιεχόμενο με χορευτικές εκδηλώσεις και τοπικές ενδυμασίες, με πολύ κέφι και καθολική συμμετοχή.

 

Ο υπάρχων ναός του Αγίου Δημητρίου είναι, όπως φαίνεται νέα κατασκευή (μερικών δεκαετιών ίσως) η οποία χτίστηκε στη θέση πολύ παλιού ναού, που είχε στη βόρεια και νότια πλευρά του νάρθηκα κατασκευασμένο με ξύλινα δοκάρια, όπου μετά την απόλυση της θείας λειτουργίας κάθονταν οι γέροντες του χωριού και συζητούσαν. Ο νέος ναός είναι μικρή τρίκλιτη βασιλική της οποίας το μεσαίο κλίτος έχει καμαρωτή οροφή. Οι τοίχοι του ναού είναι σκεπασμένοι από πολλές αναρτημένες σε σειρές φορητές εικόνες, μικρού μεγέθους οι περισσότερες, τις οποίες πρέπει κάποιος να δει με προσοχή για να βρει κάποιες αφιερώσεις, χρονολογίες και πιθανόν κάποιους αγιογράφους, στοιχεία χρήσιμα για τη γνώση της ιστορίας του χωριού.

 

Αξίζει ακόμη τον κόπο να επισκεφτεί κανείς και το εξωκκλήσι του Αγίου Αθανασίου, που βρίσκεται σε μια πλαγιά περικυκλωμένο από αρκετά πυκνή βλάστηση αποτελούμενη από δρύες, πουρνάρια, κέδρους και άλλα αυτοφυή φυτά και από κυπαρίσσια και πεύκα που πρέπει να φυτεύτηκαν το 1959, όταν οικοδομήθηκε ο υπάρχων ναός.

Το Μακροχώρι είναι κωμόπολη του Δήμου Βέροιας και πρώην έδρα του δήμου Αποστόλου Παύλου. Βριίσκεται ανατολικά της Βέροιας, σε απόσταση 8χλμ. από το κέντρο της, και ο πρώτος οικισμός στο δρόμο από Βέροια προς Θεσσαλονίκη. Βρίσκεται στο κάμπο της Ημαθίας και περιβάλλεται από κατοικίες, χώρους εργασίας και εντατικές καλλιέργειες κάθε λογής παραγωγής. Είναι από τα μεγαλύτερα χωριά της Ημαθίας. Ο κάμπος της Ημαθίας, όντας σε κομβικό σημείο λειτούργησε είτε ως γη εγκατάστασης είτε ως πέρασμα με αποτέλεσμα την ανάμειξη των διαφορετικών λαών που πέρασαν από αυτόν

Στο Μακροχώρι δραστηριοποιούνται δύο Σύλλογοι : ο Σύλλογος Ποντίων Μακροχωρίου με έτος ίδρυσης το 1978 και πλούσια χορευτική και λαογραφική δράση ( οργάνωση ετήσιου χορού, συμμετοχές σε εκδηλώσεις στην Ημαθία και αλλού, το δρώμενο Μωμόγεροι κ.ά. ) και ο Λαογραφικός και Χορευτικός Σύλλογος Ντόπιων Μακροχωρίου και Περιχώρων με έτος ίδρυσης το 1993. Ο σύλλογος αυτός, εκτός από ετήσιο χορό και την συμμετοχή του σε φεστιβάλ και εκδηλώσεις, οργανώνει εορταστικό διήμερο με παραδοσιακούς χορούς στις 28 και 29 Αυγούστου με αφορμή την εορτή του Προδρόμου.

 

Στις 25 Δεκεμβρίου κάθε χρόνου εμφανίζονται χορεύοντας στους δρόμους τα «Ρουγκάτσια» και στις 26 του ίδιου μήνα στην πλατεία Παλαιού Ηρώου γιορτάζεται η «Γουρουνοχαρά». Το Σάββατο του Λαζάρου οι «Λαζαρίνες», ανύπαντρα κορίτσια που φορούν τις τοπικές ρουμλουκιώτικες φορεσιές, περιδιαβαίνουν τα σπίτια με τραγούδια για την γιορτή και την Άνοιξη .

Είναι η παλαιότερη κι η πολυπληθέστερη. Η εκκλησία τιμάται στην μνήμη της αποτομής του Τιμίου Προδρόμου (πανήγυρις 29 Αυγούστου). Είναι ίσως η ανάμνηση της παλαιάς αφιέρωσης του Μακροχωρίου στη Μονή της Πέτρας ως μετόχι. Εξάλλου δεν είναι συνηθισμένο η κυριώνυμος ημέρα της εορτής να συμπίπτει με αυστηρή νηστεία πράγμα που δυσκολεύει την χαρά του πανηγυριού και τους πανηγυριστές. Μεγάλο πανηγύρι στήνεται την παραμονή και την κύρια μέρα της γιορτής (28 – 29 Αυγούστου) που κλείνει το καλοκαίρι με τις κοπιώδεις αλλά και προσοδοφόρες εργασίες.

Επιβλητικός ναός στο μέσον του σημερινού χωριού και πάνω σχεδόν στην κεντρική οδό. Κτίσθηκε σε ρυθμό τρίκλιτης βασιλικής με τρούλο και νάρθηκα στη δυτική πλευρά. Είναι κατάγραφος με σύγχρονες τοιχογραφίες, επιβλητικό τέμπλο και προσκυνητάρια. Τα κειμήλια του ναού είναι κάποιες εικόνες του 18 ου και 19 ου αι., Ευαγγελιστάρια και σταυροί αγιασμού. Παλλάδια της ενορίας είναι η εικόνα του Αγίου Γεωργίου ( 18 ου αι. ) καθώς και τεμάχιο λειψάνου του σε σύγχρονη ασημένια θήκη. Δεν είναι γνωστό αν όλα τα κειμήλια είναι τοπικής προέλευσης ή μεταφέρθηκαν από πρόσφυγες κατοίκους. Ο ναός στο κέντρο ενός μεγάλου τετράγωνου θεωρείται ο καθεδρικός τόσο του Μακροχωρίου όσο και της ευρύτερης περιοχής. Πανηγυρίζει στις 23 Απριλίου καθώς και στις 3 Νοεμβρίου.

Στην βορειοανατολική πλευρά του σημερινού ναού του Αγίου Γεωργίου μπορεί κανείς να δει το μικρό αυτό μνημείο. Ήταν παρεκκλήσι του Τιμίου Προδρόμου ανάμεσα σε πλούσια βλάστηση και πολλά νερά. Την εποχή που κτίστηκε ο ναός το τότε Μικρογούζι απείχε αρκετά. Σήμερα όμως βρέθηκε στον μέσον του χωριού.

 

Είναι ένας ανεπίχριστος μικρός μονόχωρος ναός χτισμένος με αργούς λίθους και ξύλινα ζωνάρια ( χατίλια ) που δένουν μεταξύ τους με εγκάρσιες κλάπες . Στεγάζεται με δίριχτη στέγη και ανοικτό πρόστωο στα δυτικά όπου διαμορφώνεται χαμηλό πεζούλι και υαλωτό διάφραγμα για προστασία από τις καιρικές συνθήκες. Η είσοδος του βρίσκεται στη δυτική πλευρά . Οι διαστάσεις του είναι 6,70 μ. το μήκος και 5 μ. το πλάτος εξωτερικά και 2 μ. το μήκος και 5 μ. το πλάτος του προστώου . Η κόγχη του ιερού έχει εξωτερική περίμετρο 3,10 μ. Το μέσο πάχος του κτίσματος είναι 0,70 μ.Οι αγιογραφίες τοποθετούνται χρονικά στο διάστημα της αρχιερατείας του μητροπολίτου Σαμουήλ ( 1746 – 1763 ) και αποτελούν έργο αγιογράφου που ανήκει στο λεγόμενο εργαστήριο της Αγιάς.

Ένα μικρό ξωκλήσι βρήκαν οι πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή . Για να καλύψουν τις λειτουργικές τους ανάγκες αποφάσισαν την ανέγερση νέου μεγαλύτερου ναού . Ο ναός του 1930 κτίστηκε με ψημένα πλιθιά σε ρυθμό τρίκλιτης βασιλικής και η δίριχτη στέγη σκεπάστηκε με κεραμίδια γαλλικού τύπου. Αυτός ο ναός κάλυψε την ανάγκη των νέων κατοίκων του Μακροχωρίου μέχρι την δεκαετία του 1970 . Ήδη όμως από το 1960 άρχισε να χτίζεται ο νέος ναός και μόλις αυτός ολοκληρώθηκε η λειτουργική ζωή μεταφέρθηκε εκεί .

Στην πραγματικότητα δεν πρόκειται περί ενορίας αλλά για παρεκκλήσι που ανήκει στο ναό του Αγίου Γεωργίου. Βρίσκεται στο τελείωμα σχεδόν του Μακροχωρίου στο δρόμο προς Βέροια. Κτίσθηκε τη δεκαετία του 1920 σαν απλή τρίκλιτη βασιλική με δίριχτη στέγη από Πόντιους πρόσφυγες που μετέφεραν από την πατρίδα τους (περιοχή Νικομήδειας) τόσο την ευλάβεια προς τον Άγιο όσο και κειμήλια, όλα του 19 ου αι. Τέτοια είναι λειτουργικά σκεύη, ασημένια εξαπτέρυγα (φυλάσσονται στον ναό του Αγ. Γεωργίου), ρωσικό επιτάφιο, καμπάνα και εικόνες με πιο σημαντική της Παναγίας που παριστάνεται ημίσωμη στον τύπο της Αγιοσορίτισσας και την επιγραφή η Πρεσβεύουσα ( στο ναό σήμερα βρίσκεται το αντίγραφο. Η αυθεντική ντυμένη με σύγχρονο ασημένιο πουκάμισο βρίσκεται τοποθετημένη σε προσκυνητάρι στον Άγ. Γεώργιο). Ο ναός δεν είναι αγιογραφημένος και έχει απλό κτιστό τέμπλο με σύγχρονες εικόνες. Περιβάλλεται από οικόπεδο περιφραγμένο. Πανηγυρίζει στις 8 Φεβρουαρίου.

Ο Διαβατός (Δημοτική Ενότητα ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ), ανήκει στον δήμο ΒΕΡΟΙΑΣ. Η επίσημη ονομασία είναι “ο Διαβατός”. Έδρα του δήμου είναι η Βέροια και ανήκει στο γεωγραφικό διαμέρισμα Μακεδονίας. Κατά τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας με το σχέδιο “Καποδίστριας”, μέχρι το 2010, ο Διαβατός ανήκε στο Τοπικό Διαμέρισμα Διαβατού, του πρώην Δήμου Αποστόλου Παύλου του Νομού Ημαθίας. Σήμερα, στον οικισμό, κατοικούν περίπου χίλιοι μόνιμοι κάτοικοι.

Η Κουλούρα ανήκει στον Δήμο Βέροιας, στη Δημοτική Ενότητα Αποστόλου Παύλου και στην Τοπική Κοινότητα Κουλούρας, της οποίας αποτελεί τον μοναδικό οικισμό. Το μεσοσταθμικό υψόμετρο του χωριού είναι 20 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Ο πληθυσμός της Κουλούρας μειώθηκε από 1089 κατοίκους στην απογραφή του 2001 σε 992 σε αυτή του 2011, παρότι δίπλα από το χωριό περνά πλέον, εκτός από τη σιδηροδρομική γραμμή Θεσσαλονίκης-Εδέσσης, και η νέα Εγνατία Οδός (αυτοκινητόδρομος Α2), η οποία έχει κόμβο στην Κουλούρα.

 

Η Κουλούρα βρίσκεται σε οδική απόσταση 12 περίπου χιλιομέτρων ανατολικά-βορειοανατολικά από την πόλη της Βέροιας, ενώ απέχει 62 χιλιόμετρα από το κέντρο της Θεσσαλονίκης δια του αυτοκινητόδρομου. Σήμερα, στον οικισμό, κατοικούν περίπου χίλιοι μόνιμοι κάτοικοι.

Η Παλαιά Λυκογιάννη είναι ένα από τα μικρότερα χωριά της Βέροιας με 161 κατοίκους και αποτελείται από κατοικίες, χώρους εκτροφής οικόσιτων ζώων και εργασίας. Τριγύρω του υπάρχουν εντατικές καλλιέργειες κάθε λογής παραγωγής με κυριότερη αυτή του ροδάκινου. Αξίζει να επισκεφτούμε την εκκλησία του χωριού προς τιμή των Δώδεκα Αποστόλων που γιορτάζει στις 30 Ιουνίου, κτίσμα του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα. Διασώζει τέμπλο και εικόνες από την εποχή της ίδρυσής του σε καλή σχετικά κατάσταση. Αποτελεί μαζί με το διπλανό χωριό της Νέας Λυκογιάννης, από το οποίο τους χωρίζει η αποστραγγιστική Τάφρος 66 , ενιαία κοινότητα.

Λίγα λεπτά έξω από τη Βέροια βρίσκεται το χωριό Νέα Νικομήδεια. Xωριό χτισμένο από πόντιους και μικρασιάτες πρόσφυγες μετά την Καταστροφή του 1922, σε περιοχή με μεγάλο αρχαιολογικό ενδιαφέρον. Στην Νέα Νικομήδεια εκτός από τη γνωριμία με τον Ποντιακό πολιτισμό, έχουμε την ευκαιρία να θαυμάσουμε έναν από τους παλαιότερους νεολιθικούς γεωργοκτηνοτροφικούς οικισμούς της Eυρώπης (τέλη 7ης χιλιετίας π.X.). Xτισμένος σε εύφορα προσχωσιγενή εδάφη, ο οικισμός με το προηγμένο τεχνολογικό επίπεδο είχε κατά την Αρχαιότερη Νεολιθική Περίοδο τρεις οικιστικές φάσεις. Οι ανασκαφικές έρευνες έφεραν στο φως 24 πασσαλόπηκτα οικήματα με τετράγωνη ή ορθογώνια κάτοψη και ποικιλία στο εμβαδόν (Υπάρχει ένα που όπως εκτιμάται έχει τριγωνική κάτοψη), κατασκευασμένα από πηλό, πλέγμα καλαμιών και κλαδιών και κορμούς δέντρων, ταφές και πολυάριθμα κινητά ευρήματα, πήλινα χειροποίητα σκεύη καθημερινής χρήσης, στιλβωμένα αγγεία με γραπτή διακόσμηση, λίθινα και οστέινα εργαλεία, πήλινα ειδώλια, σύνεργα υφαντικής, καλοφτιαγμένες σφραγίδες, μικροαντικείμενα κ.ά (1115 αγγεία).
Ένα από τα οικήματα του οικισμού είναι εξαιρετικά μεγάλο (160,68 τ.μ.) σε σύγκριση με όλα τα άλλα. Η διαφορά στο μέγεθος ίσως να υποδεικνύει μια ιδιαίτερη χρήση. Το οίκημα αυτό κατέχει κεντρική θέση και ταυτίζεται με πιθανό «ιερό». Οι ανασκαφές έχουν αποκαλύψει ένα σημαντικό αριθμό κόκκων σιτηρών και σπόρων του τύπου μπιζελιού. Τα κατάλοιπα αυτά αποτελούν αποδεικτικά στοιχεία για την καλλιέργεια της γης. Επίσης σε αφθονία βρέθηκαν και υπολείμματα τροφής, τα οποία προέρχονταν από κόκκαλα ζώων. Τα κόκκαλα ανήκουν σε διάφορα ζώα όπως αιγοπρόβατα, χοίροι, βοοειδή αλλά και άγρια ζώα όπως ελάφια, ζαρκάδια, αγριόχοιροι λαγοί κ.λπ. Ακόμα βρέθηκα θαλασσινά. όπως ψαροκόκκαλα και όστρακα.
Μην παραλείψετε να επισκεφτείτε την εκκλησία του Αγίου Νικολάου στο κέντρο του χωριού ενώ αξίζει να τον επισκεφτείτε τον Μάιο, στο πανηγύρι του Aγίου Nικολάου.